Videoreeks "Het nieuwe erfrecht": Wat met de langstlevende partner onder het nieuw erfrecht?

De hervorming van het erfrecht heeft eveneens aandacht besteed aan het evenwicht tussen de langstlevende partner en de kinderen.

Door de hervorming worden de minimale rechten (de reserve) van de afstammelingen in de nalatenschap van de erflater in bepaalde gevallen verminderd in vergelijking met het huidige recht (na de hervorming hebben alle afstammelingen samen slechts recht op ½ van de nalatenschap, ongeacht het aantal kinderen). Deze inkrimping van de reserve wordt gecompenseerd met een mindere belasting van de reserve door het vruchtgebruik van de langstlevende echtgenoot of de langstlevende wettelijk samenwonende partner. Met andere woorden, de hervorming van het erfrecht streeft ernaar om de reserve van de afstammelingen zo veel als mogelijk onbelast te laten.

Wat betekent dit nu concreet?

De langstlevende echtgenoot blijft in principe gerechtigd op het vruchtgebruik van de ganse nalatenschap. Hij zal dus ook het vruchtgebruik verkrijgen op het voorbehouden deel van de kinderen.

Indien het erfrecht van de langstlevende echtgenoot beperkt wordt tot het vruchtgebruik op een deel van de nalatenschap (bv. tot zijn abstracte reserve, meer bepaald de helft van de nalatenschapsgoederen in vruchtgebruik), dan zal dit vruchtgebruik eerst worden aangerekend op het beschikbaar deel van de nalatenschap en pas nadien op de reserve van de afstammelingen. Dit is nieuw in vergelijking met het huidige recht, waar het vruchtgebruik evenredig wordt aangerekend op het beschikbaar deel en de reserve van de kinderen. De wetgever streeft met deze ingreep naar een evenwichtige belangenafweging tussen de kinderen en de langstlevende partner die samen tot de nalatenschap van de erflater komen.

In ieder geval blijft de langstlevende echtgenoot altijd recht hebben op het vruchtgebruik van de gezinswoning en de huisraad (i.e. de concrete reserve van de langstlevende echtgenoot). Indien deze goederen deel uitmaken van de reserve van de kinderen, dan zal deze reserve toch met het vruchtgebruik van de langstlevende echtgenoot worden bezwaard. Eén van de wijzigingen ingevolge het nieuwe erfrecht betreft de uitbreiding van de concrete reserve tot het recht op voortzetting van de huur van de gezinswoning. Dit recht op verderzetting van de huur van de gezinswoning verkreeg de langstlevende echtgenoot reeds wanneer het wettelijk erfrecht uitwerking kreeg, maar wanneer het erfrecht van de langstlevende echtgenoot beperkt werd had de wetgever in het verleden nagelaten om te vermelden of het recht op de huur van de gezinswoning ook een voorbehouden aanspraak was.