Le contenu de cette page n’est disponible qu’en néerlandais.
De rechtbank van eerste aanleg te Gent heeft geoordeeld dat de inbreng van onroerend goed in de huwgemeenschap, binnen een korte tijdspanne gevolgd door een schenking, niet kwalificeert als fiscaal misbruik. Is deze planningstechniek, die reeds lang op de ‘zwarte lijst’ van de belastingadministratie staat, aan een nieuw leven toe?
De feiten die aanleiding hebben gegeven tot het vonnis van 8 juni 2021 zijn als volgt. Twee echtgenoten zijn gehuwd sinds 1973 onder het stelsel van zuivere scheiding van goederen. In 2011 hebben zij hun huwelijkscontract gewijzigd en een intern gemeenschappelijk vermogen met verblijvingsbeding toegevoegd. De echtgenoot bracht toen reeds twee onroerende goederen in. Vervolgens bracht hij in 2018 vier eigen onroerende goederen in volle eigendom in in deze interne gemeenschap.
Amper negen maanden nadien schenken beide echtgenoten de blote eigendom van de vier in 2018 ingebrachte onroerende goederen (voor een waarde van 1.000.000 EUR) in onverdeeldheid aan hun twee kinderen met een voorbehoud van vruchtgebruik.
Door eerst de onroerende goederen in te brengen in de interne gemeenschap kan tweemaal gebruik worden gemaakt van de laagste (progressieve) tarieven in de schenkbelasting voor onroerend goed, aangezien de belastbare basis van de schenking wordt berekend per schenker en per begiftigde.
De Vlaamse Belastingdienst (hierna: Vlabel) heeft de inbreng in de huwgemeenschap, die onmiddellijk of binnen een korte tijdspanne wordt gevolgd door een schenking, opgenomen in de zwarte lijst van rechtshandelingen (1) en kwalificeert dit geheel van rechtshandelingen als fiscaal misbruik. Concreet betekent dit dat Vlabel de verschuldigde schenkbelasting berekent alsof de inbreng niet heeft plaatsgevonden en de begiftigden aldus een aanslag krijgen alsof ieder kind slechts één onroerende schenking heeft gekregen (enkel van vader) ten bedrage van 500.000 euro in plaats van twee onroerende schenkingen (één van vader en één van moeder) ten bedrage van elk 250.000 euro.
De kinderen zijn het niet eens met deze aanslag en zijn van mening dat wel rekening moet worden gehouden met de inbreng van de onroerende goederen in het intern gemeenschappelijk vermogen voor de berekening van de taxatie.
De rechtbank van eerste aanleg te Gent bespreekt uitvoerig de argumenten die Vlabel aanhaalt ter staving van het beweerde fiscaal misbruik en kadert dit aan de hand van de toelichting van de toepassing van de algemene antimisbruikbepaling (2) door het Grondwettelijk Hof (3).
Allereerst draagt Vlabel de bewijslast om aan te tonen dat de belastingplichtige een rechtshandeling of een geheel van rechtshandelingen, dat eenzelfde verrichting tot stand brengt, heeft gesteld die ingaan tegen de doelstellingen van een duidelijk geïdentificeerde fiscale bepaling met als doorslaggevend motief om belasting te ontwijken. De doelstellingen van de wet moeten op voldoende duidelijke wijze blijken uit de wet en/of eventueel uit de parlementaire voorbereiding. Het volstaat niet dat Vlabel enkel en alleen aantoont dat de verrichtingen gepaard gaan met een fiscaal voordeel.
Indien Vlabel slaagt in zijn bewijslast, kan de belastingplichtige weerleggen dat er sprake is van fiscaal misbruik aan de hand van andere niet-fiscale motieven. Als de belastingplichtige dit onvoldoende kan aantonen, is er sprake van fiscaal misbruik.
Vlabel moet dit systeem van bewijs en tegenbewijs strikt volgen op straffe van schending van het legaliteitsbeginsel.
Vlabel moet dus allereerst - conform de rechtspraak van het Grondwettelijk Hof - aantonen dat de belastingplichtigen een rechtshandeling hebben gesteld die de doelstelling van een duidelijk geïdentificeerde fiscale bepaling frustreert. Vlabel heeft in casu het onderste uit de kan gehaald om te staven dat de belastingplichtigen fiscaal misbruik hebben gepleegd: van een eigen omzendbrief tot voorbereidende werken.
In eerste instantie verwijst Vlabel naar zijn eigen omzendbrief (1) waarin de opeenvolgende rechtshandelingen - zoals voorhanden - worden aanzien als fiscaal misbruik. Vlabel argumenteert daarbij dat de specifieke antimisbruikbepaling van artikel 2.8.3.0.3, §1 Vlaamse Codex Fiscaliteit (hierna: VCF) wordt gefrustreerd. Dit is een bepaling op grond waarvan bij opeenvolgende schenkingen van onroerende goederen tussen dezelfde partijen binnen een tijdspanne van drie jaar, de belastbare grondslag van de oude schenking(en) gevoegd wordt bij deze van de nieuwe schenking om de toepasselijke schenkbelasting op de nieuwe schenking te bepalen (het zogenaamde ‘progressievoorbehoud’). Vlabel stelt dat de keuze voor de combinatie van rechtshandelingen enkel en alleen tot doel heeft om de toepassing van de progressiviteit van de schenkbelasting, die voortvloeit uit artikel 2.8.4.1.1, §1 VCF, te ontwijken.
Vervolgens verwijst Vlabel daarbij naar het Verslag van de Koning bij het KB nr. 9 (4), waarin de redenering uiteen gezet wordt achter het progressievoorbehoud.
De rechtbank van eerste aanleg oordeelt dat de wetgever artikel 2.8.3.0.3, §1 VCF heeft ingevoerd om te vermijden dat de toepassing van de progressieve tarieven ontdoken zou worden, door schenkingen te verdelen over meerdere geschriften binnen een termijn van drie jaar. Vlabel toont niet aan dat het de bedoeling van de wetgever was om ook andere vormen van ‘kunstmatig’ herhaaldelijk toepasbaar maken van de progressieve schalen van artikel 2.8.4.1.1, §1 VCF te verhinderen.
Geen enkel argument dat Vlabel aanhaalt is in de wet terug te vinden, en Vlabel bewijst evenmin (aan de hand van de parlementaire voorbereidingen) dat de doelstelling van een welbepaald wetsartikel wordt gefrustreerd.
De rechtbank oordeelt dan ook dat Vlabel niet slaagt in zijn bewijslast voor de toepassing van de antimisbruikbepaling op de gestelde verrichtingen. De inbreng in het intern gemeenschappelijk vermogen moet bijgevolg door Vlabel worden gerespecteerd bij de vaststelling van de verschuldigde schenkingsrechten.
De rechtbank stelt: *"Het is niet omdat de wetgever een specifieke antimisbruikbepaling in het leven heeft geroepen om elkaar snel in de tijd opvolgende onroerende schenkingen tussen dezelfde partijen te onttrekken aan het herhaalde voordeel van de progressiviteit van artikel 2.8.4.1.1, §1 VCF, dat elk geheel van rechtshandelingen dat gekenmerkt wordt door de relatieve snelheid waarmee deze elkaar opvolgen en ten gevolge waarvan de eenmalige progressiviteit van artikel 2.8.4.1.1., §1 VCF doorbroken wordt, strijdig met de doelstellingen van de wettelijke bepaling genoemd kan worden.
Dit aanvaarden zou immers tot gevolg hebben dat de belastingadministratie vrijelijk verrichtingen (of een geheel van verrichtingen) kan aanduiden die voor haar niet door de beugel kunnen omdat deze niet voldoen aan de doelstellingen van ‘de wet’ zoals zij die interpreteert, en uiteindelijk de belastingadministratie wetgevend optreedt.”*
Het besproken vonnis oordeelt terecht dat er geen sprake is van fiscaal misbruik wanneer een onroerend goed wordt ingebracht in een huwgemeenschap en gevolgd wordt door een schenking van dit onroerend goed binnen een korte tijdspanne.
Dit betekent evenwel (spijtig genoeg) niet dat Vlabel zich in de praktijk ook zomaar zal conformeren aan deze rechtspraak. Niettegenstaande het feit dat Vlabel werd teruggefloten door de rechtbank van eerste aanleg te Gent, past hij zijn zienswijze immers nog niet aan. Dit blijkt onder andere uit de voorafgaande beslissing nr. 22001 van 1 februari 2022 (publicatie op 31 maart 2022), waarbij Vlabel er in het kader van deze problematiek nog steeds van uitgaat dat er sprake is van frustratie van een wetsbepaling (en dus van fiscaal misbruik), en vervolgens de bewijslast bij de belastingplichtige legt om niet-fiscale motieven aan te tonen.
Het vonnis van de rechtbank van eerste aanleg te Gent is duidelijk. Vlabel blijft evenwel - in strijd met deze rechtspraak - halsstarrig zijn eigen visie toepassen. Op deze manier worden belastingplichtigen de facto verplicht om ofwel te hoge belasting te betalen, ofwel om hun gelijk af te dwingen voor de rechtbank.
Voetnoten (1) omzendbrief 2015/1 van 16 februari 2015; (2) artikel 3.17.0.0.2 VCF; (3) Grondwettelijk Hof 30 oktober 2013, nr. 141/2013; (4) KB nr. 9 van 3 juli 1939 (BS 5 juni 1939, 4544).
OPGELET: Het vonnis van de rechtbank van eerste aanleg te Gent is inmiddels hervormd door het arrest van het hof van beroep te Gent d.d. 25 oktober 2022. Zie hieromtrent het volgende artikel!
Hoe meer schenkers, hoe meer vreugde, zou gezegd kunnen worden. Zo kunnen kinderen tweemaal genieten van de laagste tariefschijven in de (progressieve onroerende) schenkbelasting indien beide ouders een onroerend goed schenken. De Vlaamse Belastingdienst staat echter weigerachtig tegenover de…
Op 28 juli 2015 publiceerde VLABEL een nieuw standpunt over het tegenbewijs dat moet worden geleverd in het kader van de gesplitste aankopen (fictiebepaling van artikel 2.7.1.0.7. VCF). Een oud (federaal) standpunt... Het is geweten dat het tegenbewijs voor een gesplitste aankoop sinds 1…
In een eerder artikel bespraken wij het gewijzigde standpunt van de Vlaamse Belastingdienst (VLABEL) met betrekking tot de gesplitste aankoop, dat werd gepubliceerd op 28 juli 2015. Het was het zoveelste standpunt op korte termijn in deze materie, hetgeen dan ook voor enige commotie zorgde.…
Net zoals België heft het Verenigd Koninkrijk erfbelasting (inheritance tax) op Britse goederen van een niet-rijksinwoner. Anders dan het Belgische recht, waarbij enkel Belgische onroerende goederen het voorwerp uitmaken van Belgische erfbelasting voor niet-rijksinwoners, geldt er in het Verenigd …
VLABEL heeft op 12 oktober jl. standpunt ingenomen met betrekking tot de zogenaamde “verzekeringsgiften”. Het standpunt werd gepubliceerd op 29 oktober jl. en kreeg het volgnummer 15133. De beslissing luidt letterlijk als volgt: “Indien een verzekeringnemer een bestaande polis tijdens zijn leven schen…
Artikel 2.7.5.0.4. VCF (oud art. 17 W.Succ.) voorziet in een verrekening van de erfbelasting die in het buitenland wordt betaald op de vererving van een onroerend goed. Deze verrekening is beperkt tot erfbelasting op onroerende goederen. Erfbelasting die wordt betaald in het buitenland op de…
Wij hebben in een eerder artikel geschreven over het standpunt van de Vlaamse belastingdienst (VLABEL) met betrekking tot de zogenaamde verzekeringsgiften. Dit standpunt werd recent genuanceerd. Waarover gaat het? Stel dat u te maken hebt met een klassieke AAB-polis (vader is verzekeringnemer en…
In een standpunt van 13 juni 2016 (nummer 16053, publicatie 7 juli 2016) heeft de Vlaamse Belastingdienst uitspraak gedaan over de fiscale gevolgen van een zogenaamd langst-leeft-al-heeft-beding of verblijvingsbeding met last. VLABEL aanvaardt dergelijke bedingen, al is er toch een belangrijke…
Wij hebben in een eerder artikel geschreven over het standpunt van de Vlaamse Belastingdienst (VLABEL) met betrekking tot de zogenaamde verzekeringsgiften. VLABEL heeft het standpunt uitgebreid en een belangrijke toevoeging gedaan. Nog even kort ter herinnering waar het juist over gaat. Meer…
In een recent standpunt (SP 16053) heeft VLABEL uitspraak gedaan over de fiscale behandeling van een Nederlandse ouderlijke boedelverdeling. Nederlandse ouderlijke boedelverdeling Het gaat om testamenten die vroeger bijzonder populair waren in Nederland. In het testament duidt de erflater zijn…
In een recente ruling heeft de Vlaamse Belastingdienst (VLABEL) zich uitgesproken over twee technieken die vaak worden gebruikt in de praktijk van successieplanning, met name een burgerlijke maatschap en een schenking onder last tot betaling van een rente. In de ruling wendt VLABEL fiscaal misbruik…
VLABEL en de burgerlijke maatschap Eind november was er heel wat te doen rond een ruling van de Vlaamse Belastingdienst (VLABEL) over een schenking van deelbewijzen van een burgerlijke maatschap onder last tot betaling van een rente. Het was de combinatie van omstandigheden en rechtshandelingen die…
Voorafgaande beslissing nr. 16050 Feiten In deze voorafgaande beslissing wensten de ouders hun levenslang vruchtgebruik te beperken tot een tijdelijk recht van vruchtgebruik dat zou uitdoven op 10 september 2024 of vroeger indien zij voor die datum zouden overlijden. Het levenslang vruchtgebruik…
Beding van aanwas en terugvalling (Standpunt nr. 16092 dd. 14.11.2016 - publ. 03/01/2017) Met betrekking tot de bedingen van aanwas en terugvalling houdt het nieuwe standpunt van VLABEL van 14/11/2016 weinig vernieuwing in. De standpunten in nr. 15050 van 30/03/2015 m.b.t. aanwasbedingen gekoppeld…
Inbreng in een TIGV tussen samenwoners (Standpunt nr. 16100 dd. 14.11.2016 - publ. 03/01/2017) Het Burgerlijk Wetboek laat echtgenoten gehuwd onder een gemeenschapsstelsel of een stelsel van scheiding van goederen met een toegevoegd intern gemeenschappelijk vermogen uitdrukkelijk toe om - roerende…
De inbreng onder ontbindende voorwaarde van overlijden is fiscaal misbruik (Voorafgaande beslissing nr. 16057 dd. 09.01.2017) In een ruling van 9 januari 2017 heeft de Vlaamse Belastingdienst (VLABEL) zich uitgesproken over een techniek van successieplanning via huwelijkscontract. Echtgenoten…
INBRENG VAN EEN GOED IN EEN TIGV DOOR EEN ECHTGENOOT GEVOLGD DOOR SCHENKING VAN BEIDE ECHTGENOTEN (VB nr. 16060 dd. 21.12.2016 - publ. 16/01/2017) Een echtpaar bouwt samen, in 1986, een aantal gebouwen op een grond die toebehoort aan de moeder van mijnheer X, die op haar beurt afziet van het recht…
Sinds 1 januari 2015 is de Vlaamse overheid bevoegd voor de inning van de registratierechten. Recent heeft Vlabel (de Vlaamse Belastingdienst) de strijd tegen overtredingen op de naleving van de voorwaarden voor het verkrijgen van bepaalde gunstregimes m.b.t. onroerend goed opgevoerd. Bescheiden…
Op 13 maart 2017 werd een zoveelste aanvulling op het standpunt van de gesplitste aankoop gepubliceerd. Het gaat om een "tolerantie" die door VLABEL wordt ingevoerd voor gesplitste aankopen tussen 1 september 2013 en 18 juni 2015. Gesplitste aankoop: principe Het standpunt van VLABEL met…
VLABEL en successieplanning Op 29 april 2017 verscheen in De Tijd een bijdrage over successieplanning en de Vlaamse Belastingdienst (VLABEL). Het is algemeen geweten dat VLABEL sinds enige tijd heel wat beslissingen neemt die een impact hebben op successieplanning. En die beslissingen hebben tot…
De Vlaamse belastingdienst (Vlabel) publiceerde in een recent standpunt dat de keuze voor het forfait begrafeniskosten niet verenigbaar is met de aanwezigheid van een begrafenisverzekering. Zoals reeds vermeld in ons artikel van 8 februari 2017 wordt de erfbelasting berekend op het netto actief…
De Vlaamse belastingdienst (Vlabel) publiceerde in een recent standpunt dat er enkel rekening wordt gehouden met het vergeten passief ten belope van een nominaal bedrag dat maximaal gelijk is aan het aanvullend actief, indien er na het verstrijken van de indieningstermijn een aanvullende aangifte…
(Standpunt nr. 17044 dd. 08 januari 2018 - gepubliceerd op 29 januari 2018) Het beding van aanwas is een vaak geadviseerde planningstechniek aan ongehuwde partners die samen een onroerend goed aankopen in onverdeeldheid. Via het beding van aanwas gaat het onverdeelde onroerend goed bij overlijden…
Eerder werd kritiek geuit op de voorwaarde die VLABEL stelt in verband met de noodzakelijke ‘gelijkaardige levensverwachting’ van de partijen bij een beding van aanwas. Deze gelijkaardige levensverwachting werd door VLABEL vereist zowel bij de afsluiting van het beding van aanwas als bij de rea…
Door ongehuwde partners wordt dikwijls beroep gedaan op het beding van aanwas om hun vermogensrechtelijke aanspraken ten aanzien van elkaar te regelen. Maar ook familieleden, vrienden of iedereen anders kunnen een beding van aanwas sluiten. Via het beding van aanwas komt het goed waarop het beding…
De hervorming van het erfrecht brengt heel wat veranderingen met zich mee. Zo worden onder andere enkele nieuwe instrumenten in het leven geroepen. Deze veranderingen doen evenwel vragen rijzen op fiscaal vlak. Op 12 maart 2018 publiceerde VLABEL verschillende standpunten over hoe zij zullen…
Ingevolge een standpunt van de Vlaamse Belastingdienst moest sedert 1 juni 2016 elke schenking van effecten of geldbeleggingen met voorbehoud van vruchtgebruik onderworpen worden aan de (Vlaamse) schenkbelasting. Werd de schenking van deze goederen met voorbehoud van vruchtgebruik niet…
I. BEGUNSTIGING VAN DE LANGSTLEVENDE ECHTGENO(O)T(E) De grootste bezorgdheid van echtgenoten in het kader van hun successieplanning is dikwijls het verzorgd achterlaten van de langstlevende partner. Over het algemeen wenst men om deze reden dan ook in eerste instantie te voorzien in de maximale…
Het beding van aanwas is een vaak geadviseerde planningstechniek aan ongehuwde partners die samen een onroerend goed aankopen in onverdeeldheid. Via het beding van aanwas gaat het onverdeelde onroerend goed bij overlijden van de eerste partner immers vrij van schenk- of erfbelasting (doch mits…
Globale erfovereenkomst VLABEL-standpunt 19006 gaat over de toekenning van schuldvordering in een globale erfovereenkomst. Een globale erfovereenkomst is een overeenkomst waarbij één of beide ouders met al hun kinderen afspraken maken omtrent de behandeling van schenkingen in hun toekomstige n…
INLEIDING De schenking onder last kan niet als schenking worden gekwalificeerd en de verrichting moet als een overdracht onder bezwarende titel worden gezien. Tot dit besluit kwam VLABEL zowel in VB 20061(1) als in VB 20065 (2). Terwijl in de tweede beslissing zelfs niet meer wordt ingegaan op de…
Een private stichting kan een pasklare oplossing zijn voor ouders die willen dat hun zorgbehoevend kind ook na hun overlijden de beste zorgen krijgt, voor ouders die bezorgd zijn dat hun kinderen hun erfenis ondoordacht zullen verbruiken en voor al diegenen die hun vermogen willen afzonderen zodat…
Heeft u uw fiscale woonplaats op het ogenblik van uw overlijden in België, dan zijn uw erfgenamen ertoe gehouden uw volledige vermogen (met inbegrip van de in het buitenland gelegen roerende én onroerende goederen) in de aangifte van nalatenschap aan te geven. België (of het Vlaams Gewest) is im…
Zoals reeds uitgebreid toegelicht in ons vorig artikel, heeft het Grondwettelijk Hof op 3 juni 2021 geoordeeld dat de verschillende behandeling tussen buitenlandse roerende goederen en buitenlandse onroerende goederen in de erfbelasting ongrondwettig is. Belangrijk om hierbij in het achterhoofd te…
Op 18 augustus 2021 (1) heeft de Vlaamse Belastingdienst haar nieuwe standpunt (nr. 21042) (zie ook dit artikel) over de toepassing van de belastingvermindering voor in het buitenland betaalde erfbelasting op buitenlandse roerende goederen aangevuld met een tweede deel (punt B). In dit luik…
Op 21 december 2021 verscheen het standpunt nr. 19064(1) van Vlabel omtrent de toepassing van het begrip “rijksinwonerschap” op diplomatieke agenten. Een Belgisch diplomatiek agent die tijdens een diplomatieke zending in het buitenland overlijdt, kwalificeert als een Belgisch rijksinwoner. Dit hee…
De Rechtbank van Eerste Aanleg te Gent is in haar vonnis dd. 6 januari 2022 zeer duidelijk inzake de berekeningswijze van de verschuldigde schenkbelasting bij een kapitaalvermindering binnen de drie jaar volgend op de schenking onder het gunstregime voor de overdracht van familiale vennootschappen:…
Volgende situatie is u misschien niet onbekend. Een vennoot kocht samen met zijn naamloze vennootschap een onroerend goed aan, zodat er tussen hen een onverdeeldheid werd gecreëerd. Deze aankoop werd onderworpen aan het verkooprecht van destijds 10%. Enkele jaren nadien wenst de vennoot het deel …
Voor begiftigden van aandelen van familiale vennootschappen, waarvan de aandelen minder dan drie jaar voorheen werden overgedragen overeenkomstig het fiscaal gunstregime, hield dit een schending in van de continuïteitsvoorwaarde opgenomen in artikel 2.7.4.2.3, §2, 3° dan wel 2.8.6.0.6., §2, 3° van de V…
Bij decreet van 9 december 2022 (1) werden voornamelijk enkel tekstuele en een beperkt aantal inhoudelijke wijzigingen aangebracht aan de Vlaamse Codex Fiscaliteit. Eén van de gewijzigde artikelen betreft artikel 3.3.3.0.3. van de Vlaamse Codex Fiscaliteit, inzake de termijn voor de Vlaamse …
Hoe meer schenkers, hoe meer vreugde, zou gezegd kunnen worden. Zo kunnen kinderen tweemaal genieten van de laagste tariefschijven in de (progressieve onroerende) schenkbelasting indien beide ouders een onroerend goed schenken. De Vlaamse Belastingdienst staat echter weigerachtig tegenover de…
Voorafgaand positief attest en ongewijzigde situatie op moment van schenking: vertrouwensbeginsel verplicht Vlabel om gunstregime familiale vennootschappen toe te passen Voorafgaand positief test-attest Een klassiek tafereel: een ouder wenst, in het kader van zijn vermogensplanning, zijn aandelen…
Indien men de vrijstelling van schenkbelasting volgend op de schenking van een familiale vennootschap onder het Vlaams fiscaal gunstregime voor de overdracht van familiale vennootschappen integraal wil behouden, mag het kapitaal gedurende drie jaar vanaf datum van de schenkingsakte niet dalen. (1) …
Maatschappen en levensverzekeringen zijn niet weg te denken uit de wereld van de familiale vermogensplanning, maar werken deze populaire technieken ook als ze samen worden gebruikt? In de voorafgaande beslissing nr. 23012 wordt aan Vlabel de vraag gesteld of de uitkering van een…
Wat zijn de gevolgen van de storting van eigen gelden op een gemeenschappelijke rekening? Verliezen de gelden hun eigen karakter indien deze terechtkomen op een rekening waarop gemeenschappelijke gelden staan of waarop later gemeenschappelijke gelden worden (bij)gestort? Om dit vraagstuk te kunnen…
Miserietaks: 1% Wanneer een onroerend goed wordt overgenomen door een van de oorspronkelijke mede-eigenaars, wordt dit belast met verdeelrecht. Het standaardtarief in het verdeelrecht bedraagt 2,5 procent. Echter, wanneer de uitonverdeeldheidtreding gebeurt in het kader van een echtscheiding of…
Het gunstregime Activa die beroepsmatig geïnvesteerd zijn in een familiale onderneming, kunnen fiscaal voordelig worden geschonken of vererven. Een familiale onderneming is een een nijverheids-, handels-, ambachts-, of landbouwbedrijf of een vrij beroep, dat door de erflater dan wel schenker of …