Het UBO-register. Het einde van een tijdperk in anonimiteit

Belgen zijn erom gekend dat ze niet graag praten over hun geld, niet over hun inkomsten en zo mogelijk nog minder over hun vermogen. Deze mentaliteit zat ook jarenlang verankerd in onze wetgeving, die een zeer grote anonimiteit bood met betrekking tot uw vermogen. Over de jaren heen is deze anonimiteit echter geleidelijk aan afgebrokkeld, met onder andere de afschaffing van het bankgeheim (2011), de verplichte melding van buitenlandse constructies (2013), en de aangifteplicht voor buitenlandse bankrekening bij het centraal aanspreekpunt (2015) als belangrijke mijlpalen.

Een belangrijke pijler van anonimiteit bleef echter dat aandelen op naam van (Belgische) vennootschappen enkel werden ingeschreven in een privé gehouden aandeelhoudersregister. Hierdoor kan u een deel van uw vermogen in een vennootschap onderbrengen, zodat dat derden weten dat u aandeelhouder bent van die vennootschap. En aangezien op de dividenden die de vennootschap uitkeert roerende voorheffing wordt ingehouden, weet zelfs de fiscus niet dat u aandeelhouder bent.

Het UBO-register

Bovenstaande anonimiteit zal in de toekomst echter ook verdwijnen. Op Europees niveau is immers richtlijn 2015/849 aangenomen. Deze richtlijn treedt in werking in 2017 en bepaalt dat lidstaten uiterlijk op 26 juni 2017 een centraal register moeten aanleggen van de uiteindelijke begunstigden (natuurlijke persoon die minstens 25% van de aandelen van een vennootschap houdt, ook 'ultimate beneficial owner' of 'UBO' genoemd) van vennootschappen op hun grondgebied. Dit centraal register betekent dus concreet dat de fiscus in de toekomst steeds zal weten van welke (Europese) vennootschappen u minstens 25% van de aandelen houdt.

In licht van schandalen zoals recent de Panama Papers kan op zich niet worden betwist dat het zinvol is dat de fiscus weet heeft van welke vennootschappen Belgische belastingplichtigen aandeelhouders zijn, om zo een correcte naleving van de fiscale verplichtingen te verzekeren. Daarnaast is het register ook zinvol in de context van het vermijden van witwasmisdrijven, of het bestrijden van financiering van illegale activiteiten.

Wie heeft toegang tot het UBO-register?

Het register zal echter niet alleen beschikbaar zijn voor de overheid en financiële dienstverleners, maar ook voor alle personen of organisaties die een legitiem belang kunnen aantonen. Specifiek kan gedacht worden aan onderzoeksjournalisten. Hierdoor bestaat bij verschillende een reële kans dat zulke informatie gepubliceerd kan worden in krantenartikels (cf. http://derijkstebelgen.be/de-lijst/)!

Voor vele vermogende families brengt het opheffen van de anonimiteit tegenover het publiek een gevoel van onveiligheid met zich mee, waarbij sommigen vrezen voor een verhoogd risico op ontvoering of afpersing. In reactie hierop wordt in de richtlijn de mogelijkheid voorzien voor lidstaten om de toegang voor journalisten en andere derden te beperken in bepaalde gevallen. Het blijft echter onzeker hoe dit in de praktijk zal worden uitwerkt, waardoor het ook zinvol zijn om te kijken naar alternatieven.

UBO-register ook voor trusts

In dit kader is het belangrijk om op te merken dat de richtlijn een uitzondering toelaat voor trusts. Ook UBOs van trusts zullen worden opgenomen in een register, maar dit register zal niet toegankelijk zijn voor andere personen dan de overheid en financiële dienstverleners. Hierdoor zou de trust gebruikt kunnen worden als 'schild' ter bescherming van de anonimiteit.

Een trust werkt als volgt. De 'settlor' (u) draagt goederen (de aandelen van de vennootschap) over aan een de 'trustee', onder de verplichting om deze goederen aan te wenden ten voordele van de 'beneficiary' (opnieuw uzelf). De trustee wordt juridisch eigenaar van de aandelen, waardoor u in principe geen UBO meer bent van de vennootschappen. Als beneficiary bent u wel UBO van de trust, maar deze informatie wordt niet publiek gemaakt. De trust kan op zulke manier worden gestructureerd dat u, hoewel strikt genomen geen juridisch eigenaar meer, toch een sterke controle behoudt (bv. herroepbare trust, mogelijkheid om trustee te vervangen, etc.) over de ingebrachte vennootschap.

Een trust heeft echter ook andere aandachtspunten, zowel fiscaal (bijvoorbeeld in het licht van de recente Kaaimantaks) als civiel (bijvoorbeeld naar het erfrecht toe).

Als u vragen hebt over dit register, kunt u steeds terecht bij één van onze advocaten.