Zakelijke rechten: vruchtgebruik, recht van opstal & recht van erfpacht

Meer en meer worden “constructies” met zakelijke rechten door de administratie met argusogen bekeken, zowel bij de houder van het recht als de genieter ervan. Daardoor ontstaat de noodzaak een oplossing te vinden voor mogelijke problemen. Remediëren is immers beter dan genezen.

Een te bewandelen piste kan erin bestaan, de duurtijd van het recht te wijzigen, door het vervroegd te laten beëindigen, te verlengen of te vernieuwen. Omdat het vruchtgebruik op het einde van het contract, of soms zelfs vroeger, kosteloos en automatisch aanwast bij de blote eigendom, krijgt de vruchtgebruikconstructie bijzondere aandacht van de fiscus.

In het eerste deel wordt dieper ingegaan op de waardering van het vruchtgebruik en de blote eigendom. Bestaat daarvoor een formule die iedereen kan gebruiken? Welke elementen spelen bij de waardering een belangrijke rol? Levert de meerwaarde op het einde van het vruchtgebruik een belastbaar inkomen op voor de belastingplichtige? Wat bij kosteloze verkrijging van een gebouw of verbouwingen, zowel bij afloop van de normale looptijd van het contract als bij voortijdige beëindiging? Ook de rechtspraak inzake de aftrekbaarheid van kosten komt ruimschoots aan bod.

Een niet te vergeten onderdeel vormt de verlenging van vruchtgebruik. Ondanks de positieve rechtspraak in het voordeel van de belastingplichtige, houdt de Vlaamse Belastingdienst halsstarrig het been stijf en blijft ze het verkooprecht heffen. Wat als de verlenging is ingegeven door fiscale motieven?

Verder besteedt de spreker aandacht aan de haalbaarheid van nieuwe constructies waarbij gebruik wordt gemaakt van het recht van erfpacht/opstal. De focus ligt op de fiscale aspecten die zich voordoen bij de vestiging, tijdens de duur en op het einde van het recht van erfpacht/opstal, dit zowel in hoofde van de vennootschaps- als de personenbelasting. Daarbij wordt onderzocht wat de voordelen, nadelen of risico’s van deze zakelijke genotsrechten zijn. Vanzelfsprekend zal er ruim voldoende aandacht worden besteed aan recente ontwikkelingen, zoals de implicaties van de nieuwste antimisbruikbepalingen. Het spreekt voor zich dat u een grondige en kritische analyse krijgt van de belangrijkste ontwikkelingen zowel op het vlak van de rechtspraak, rechtsleer als voorafgaande beslissingen.

De vergoedingen die een erfpachten/opstalhouder betaalt aan de eigenaar zijn onderhevig aan registratiebelasting. Ingevolge het begrotingsakkoord wordt de registratietaks op een erfpacht/opstal, met ingang van 1 januari 2024, opgetrokken van 2 naar 5%.

De bespreking van dit seminarie gebeurt aan de hand van de wetgeving, de niet altijd eensgezinde rechtspraak, voorafgaande beslissingen en standpunten die in de rechtsleer verdedigd worden. Vanzelfsprekend wordt ook de link gelegd met het nieuwe goederenrecht (wet van 4 februari 2020) dat het stelsel van de zakelijke rechten heeft geïntegreerd en gemoderniseerd.