Wonen in het buitenland? Dit zijn de verregaande gevolgen voor uw geld

Het mooie weer of de natuur, de andere levensstijl of een nieuwe job? Wat ook de reden voor een verhuizing naar het buitenland is, voor de meesten is het geen sprong in het onbekende. ‘We krijgen vaak mensen over de vloer die al veel in Frankrijk of Spanje op vakantie zijn geweest of er al een tweede verblijf hebben en beslissen om er permanent te gaan wonen’, zegt Evelyne Van der Elst, advocaat gespecialiseerd in internationale vermogensplanning, migratierecht en grensoverschrijdend sociaal recht bij het advocatenkantoor Cazimir. ‘Daarnaast begeleiden we vaak jonge gezinnen die vanuit het buitenland werken.’

Zo’n buitenlands avontuur betekent niet alleen een ander leven, maar heeft ook verregaande gevolgen voor uw portemonnee en vermogen. ‘Voor wie verhuist naar een land in de Europese Unie is alles vrij goed gecoördineerd dankzij Europese wetgeving. Maar voor wie verdere oorden opzoekt, is de uitdaging een stuk groter’, zegt Van der Elst. Een overzicht van de aandachtspunten voor Belgen die het vaderland verlaten.

Regel de juiste papieren

Als u België definitief wilt verlaten, moet u dat melden op de bevolkingsdienst van uw stad of gemeente, die u daarna zal uitschrijven. Ook in uw nieuwe woonland moet u zo snel mogelijk formaliteiten in orde brengen. ‘Zodra u voor een aaneengesloten periode van meer dan drie maanden op het grondgebied van een andere lidstaat van de EU wilt verblijven, moet u zich aanmelden bij de lokale administratie om een verklaring van inschrijving af te leggen’, zegt Van der Elst.

‘U moet dan aantonen dat u in België uitgeschreven bent, een Europees burger bent en dat u regelmatige inkomsten hebt om uzelf - en desgevallend uw gezin - te onderhouden zonder ten laste te vallen van de lokale sociale bijstand.’ Als u aan het werk bent, volstaan loonfiches. Wie al met pensioen is, moet vaste inkomsten zoals een pensioenuitkering, huurgelden of inkomsten uit spaargeld aantonen.

‘Wilt u buiten de EU gaan wonen, dan heeft u zo goed als zeker een verblijfsvergunning nodig die u toelaat om langer dan drie maanden op het grondgebied van uw nieuwe woonland te verblijven’, zegt Van der Elst. Of u een visum krijgt, hangt af van de immigratiewetgeving van het betrokken land. Vele landen - waaronder België - laten immigratie alleen toe als u er gaat werken als werknemer of zelfstandige. ‘Doorgaans is het er niet mogelijk een visum te krijgen als u renteniert of met pensioen bent. Voor die landen neemt u het best een adviseur in de arm die de lokale immigratiewetgeving door en door kent’, adviseert Van der Elst.

‘Na aankomst in het buitenland kunt u zich registreren bij de Belgische ambassade of het consulaat. Die kan in het buitenland de taken op zich nemen waarvoor u in België naar het gemeentehuis zou gaan’, zegt Van der Elst. Denk aan de aanvraag van een Belgisch paspoort, de inschrijving van pasgeboren kinderen en assistentie in geval van overlijden.

Schrijf u uit bij een Belgisch ziekenfonds en sluit u aan bij een buitenlands

Ziek of een ongeval? In België wordt een groot deel van de ziektekosten gedragen door de sociale zekerheid. Maar als u in het buitenland woont, kunt u niet even snel naar België komen voor een doktersbezoek of ziekenhuisopname.

Een vertrek uit België moet u melden bij uw ziekenfonds. Vervolgens moet u zich inschrijven bij een ziekenfonds in uw nieuwe woonland. ‘Als u gaat wonen in een land van de Europese Unie, IJsland, Liechtenstein, Noorwegen of Zwitserland, gelden Europese regels. Die verschillen naargelang u gepensioneerd of nog aan het werk bent’, zegt Van der Elst.

Belgische gepensioneerden behouden het recht om terug te keren naar België voor verzorging of een doktersbezoek. Evelyne Van der Elst Advocaat bij Cazimir
Geniet u een Belgisch pensioen in het buitenland? ‘Zowel de gepensioneerde als de personen ten laste hebben recht op geneeskundige verzorging in het nieuwe woonland en dat ten laste van de Belgische sociale zekerheid’, zegt Van der Elst. ‘Belgische gepensioneerden behouden ook het recht om terug te keren naar België voor verzorging of om tijdens een familiebezoek in ons land langs te gaan bij een dokter.’

Wie in het nieuwe woonland aan de slag is als werknemer of zelfstandige, valt in principe onder het socialezekerheidsstelsel van dat land. U geniet van dezelfde tarieven en voorwaarden als de inwoners van dat land.

Kiest u voor een land buiten de Europese Economische Ruimte, dan zijn de zaken opnieuw een stuk complexer. ‘Ga na of België met dat land een bilateraal verdrag over de sociale zekerheid heeft dat regelt welk land bepaalde socialezekerheidsuitkeringen ten laste neemt’, zegt Van der Elst. ‘U sluit zich voor uw vertrek het best aan bij de Overzeese Sociale Zekerheid.’ Dat initiatief van de RSZ biedt de mogelijkheid om bij een verblijf in het buitenland te blijven genieten van de voordelen van de Belgische sociale zekerheid.

Ga na hoeveel vastgoedbelasting u zult betalen

Koopt u een huis of een appartement in het buitenland? ‘In elk land gelden andere belastingregels bij de aankoop en een eventuele latere verkoop’, zegt Wim Vermeulen van het advocatenkantoor Cazimir. ‘Weet dat sommige landen ook het gebruik van de eigen woning belasten.’

Wilt u in het buitenland een bed and breakfast uitbaten of een deel van uw pand verhuren? ‘Ga dan ook na of het fiscaal interessanter is om niet privé maar via een vennootschap te kopen’, zegt Vermeulen.

Schat de personen- en vermogensbelasting in

Als Belgische rijksinwoner moet u jaarlijks een belastingaangifte invullen. U wordt belast op uw wereldwijde inkomen. Maar als u effectief in het buitenland gaat wonen, bent u niet langer een fiscaal inwoner van België en betaalt u in principe alleen belastingen in uw nieuwe thuisbasis. ‘In het buitenland wonen kan de belastingdruk verminderen, maar er zijn evengoed landen waar u zwaarder belast wordt. Alles hangt af van de regels in het nieuwe woonland’, zegt Vermeulen.

Bij een verhuis naar Portugal bent u doorgaans beter af. ‘Dankzij het Non-Habitual Residence-regime worden onder bepaalde voorwaarden niet-Portugese inkomsten vrijgesteld van inkomstenbelasting in Portugal. Zo kunnen dividenduitkeringen uit een niet-Portugese vennootschap belastingvrij verkregen worden in Portugal. Dankzij hetzelfde regime wordt uw Belgisch pensioen belast tegen een vast tarief van 10 procent’, zegt Van der Elst. ‘In Italië kunnen nieuwe inwoners dankzij een bijzonder belastingregime dan weer vijf jaar een belastingvrijstelling genieten op 70 procent van hun inkomsten uit arbeid.’

Er zijn ook landen waar u met hogere belastingen geconfronteerd wordt. Zo heeft het dubbelbelastingverdrag tussen Spanje en België gevolgen voor de meerwaarde op de verkoop van Belgisch vastgoed, nadat u naar Spanje verhuisd bent. Die meerwaarde wordt ter plekke belast tegen 23 procent, terwijl er in België in vele gevallen een vrijstelling is. ‘Als u belangrijke transacties plant, denkt u het best na over de beste timing. Het is nooit ideaal grote transacties te doen in de periode vlak voor of net na een verhuis’, zegt Van der Elst.

‘Weet ook dat landen als Spanje, Nederland en Zwitserland een vermogensbelasting kennen. Daardoor betaalt u jaarlijks belasting op (een deel van) uw wereldwijde vermogen’, zegt Vermeulen.

Denk al na over schenkingen en uw nalatenschap

Ten slotte moet u nadenken over de gevolgen van een verhuizing voor eventuele schenkingen en uw latere erfenis. ‘Elk land hanteert eigen aanknopingspunten voor de heffing van schenk- of erfbelasting. Bij het overlijden van een Belgische rijksinwoner zijn in België successierechten verschuldigd op het wereldwijde vermogen. Andere landen gebruiken niet het rijksinwonerschap van de overledene, maar dat van de erfgenamen als aanknopingsfactor voor de heffing van belastingen’, zegt Van der Elst.

Dat laatste is het geval in Spanje: er worden alleen Spaanse successierechten geheven als de erfgenaam in Spanje woont of als Spaanse goederen in de nalatenschap zitten. Als u naar Spanje verhuisd bent en uw kinderen in België wonen, moeten ze bijvoorbeeld geen erfbelasting betalen op een beleggingsportefeuille of een spaarrekening bij een Belgische bank.