Samenwonenden kopen samen een woning. Hoe kan men elkaar beschermen bij overlijden?

Het komt dikwijls voor dat samenwonende partners samen een woning kopen. Een belangrijke vraag is wat er gebeurt als één van de partners onverwacht overlijdt. Hoe goed of hoe slecht is de langstlevende beschermd?

We geven in dit korte artikel een eerste antwoord op deze vraag, alsook meteen een aantal suggesties om elkaar beter te beschermen.

U woont feitelijk samen

Indien feitelijk samenwonende partners samen een woning aankopen zonder bijkomende stappen te zetten, is de kans groot dat de langstlevende partner niet in de woning zal kunnen blijven wonen. Zelfs niet wanneer de langstlevende zelf voor de helft eigenaar is...

Feitelijk samenwonende partners erven immers niet automatisch van elkaar.

Indien de eerststervende partner niets heeft geregeld, zal zijn/haar helft vererven conform het wettelijk erfrecht. Dit betekent dat zijn/haar deel zal toekomen aan zijn/haar kinderen, ouders, broers/zussen, etc. Dus niet aan de langstlevende partner...

Een eerste mogelijke bescherming kan erin bestaan dat elk van de partners een testament opstelt om de langstlevende aan te duiden als erfgenaam. Belangrijk om te verifiëren of hierbij de reserve van eventuele kinderen niet aangetast wordt.

Fiscaal is dit zelfs interessant indien de vererfde woning, de gezinswoning is, én de partners ondertussen al drie jaar samenwonen op hetzelfde adres. Dan geldt een volledige vrijstelling van erfbelasting!

Alternatieve piste is deze waarbij de partners in de aankoopakte, een zogenaamd tontinebeding opnemen, een clausule waardoor de langstlevende automatisch het deel van zijn partner verwerft. Of dat ze na de aankoop een beding van aanwas sluiten. Zelfde effect, er is zekerheid dat de partner de woning verwerft, de kinderen kunnen hun reserve niet inroepen, geen erfbelasting, doch wel… een tweede keer 10% of 12,5% verkooprechten op het deel van de eerststervende partner. Een niet te onderschatten prijskaartje, zeker indien het de gezinswoning betreft die met vrijstelling van erfbelasting had kunnen vererven.

U gaat een stapje verder, en gaat wettelijk samenwonen

Bij wettelijk samenwonenden is de situatie erfrechtelijk anders. Wettelijk samenwonenden erven het vruchtgebruik van de gezinswoning van elkaar, zelfs wanneer de eerststervende kinderen of ouders nalaat, zelfs zonder testament. Als u evenwel de volle eigendom van de woning of eventueel nog andere vermogensbestanddelen wil laten vererven aan uw partner, zal toch nog een testament nodig zijn.

Een grotere zekerheid wordt opnieuw verkregen door middel van een beding van aanwas of tontine. Indien de partners elkaar evenwel enkel het vruchtgebruik willen toekennen van de gezinswoning, heeft dit geen zin. Het beding van aanwas of tontine biedt voor wettelijk samenwonenden meer een oplossing indien de volle eigendom met zekerheid volledig moet toekomen aan de langstlevende partner, doch wederom met dat dure prijskaartje.